Iris: afgelopen week

Wat een fantastische week was de afgelopen week. Al snel begon ik aan de werkplek te wennen en kwam het grote improvisatievermogen in mij omhoog. Het is leuk om te zien dat de locale scrub nurses kleine dingen van je overnemen. Ik vraag me af of ze weten waarom ik bijvoorbeeld de gazen twee aan twee leg op mijn tafel, of waarom ik mijn instrumenten aan het poetsen ben, maar daar gaat het niet om.

Halverwege de week was er een vrouw met spoed binnen gekomen. Ze werd in een kliniek in de buurt geholpen aan haar sterilisatie wens. Via een kleine laparotomie was de dokter bezig. Hij had op een gegeven moment het ligament rotundum aangezien voor de tuba. Zo had hij dus het ligament vast met een klemmetje en had hem toen doorgeknipt. Het ligament begon te bloeden en toen is de klem losgeschoten. Omdat de incisie zo klein was kon de dokter het ligament niet meer vinden en is mevrouw doorgegaan naar ons. Al snel werden wat mensen bij elkaar gesprokkeld om te beginnen aan de ingreep. Ik was er 1 van. Samen met Rian en Steven. Op de ok waar we gingen beginnen had ik nog niet eerder gewerkt. Snel moest ik schakelen naar de setting. Hebben we diathermie? Nee. Zuig? Nee. Hebben we alle hechtingen. Is er een anesthesietoestel? Op de kamer was nog het oude toestel. Dus ik verwachte dat de stelling die daar stond het anesthesietoestel moest zijn. Shelembi was bezig met het set pakken en het pack. Even dacht ik dat hij ook ging instrumenteren. Nee ook dat was niet het geval. Even schakelen. Patiënt lag op tafel en ik wachten totdat de patiënt in slaap werd gebracht zodat ik Steven kon helpen. Meer mensen om hem te helpen waren er namelijk niet. Steven vertelde mij dat ik moest wassen. Al snel werd de patiënt gepoetst en de doeken geplaatst. Dit alles met dat ik mn jas en handschoen nog aan het aantrekken was. Met verbazing keek ik nog eens naar de patiënt. Ze was niet in slaap gebacht. Met dat ik zag dat ze smakgeluiden maakte, besefte ik dat ze gesedeerd werd. Snel mes op het mesheft en beginnen. De bloeding hebben we gevonden en gestopt.

Op zo'n moment merkte ik hoe klein de marge van de veilige omgeving is. En hoe snel je buiten die marge kan komen door de slechte faciliteiten hier.

Diezelfde dag was er als laatste operatie een kindje met een tibiafractuur. Al meerdere patiënten waren langs gekomen met een breuk, alleen telkens waren ze beter af als ze niet geopereerd werden. Jammer voor mij! Maar dit kindje moest wel geopereerd worden :). Erik wilde er een TEN-pen in stoppen. De dag van tevoren was hij al het magazijn ingedoken om het een en ander aan instrumentarium te verzamelen en te laten steriliseren. Zo hadden we die dag dus ook het speciaal samengestelde setje. Met dat Erik steeds langer bezig was met de operatie kreeg hij steeds meer spijt dat hij eraan begonnen was. De fractuurdelen lagen als een soort Z tegen elkaar aan. Uiteindelijk na een hoop woelen kwam het erop aan: er moest getrokken worden aan het distale deel van de fractuur om uitendelijk die fracuurdelen als een soort end to end weer op elkaar te krijgen. Erik had de repositieklemmen op de fractuurdelen en ik zat aan het onderbeen te trekken. Meer trekken meer trekken! uiteindelijk voelde ik onder mijn jas door dat Happy mij begon vast te pakken aan mijn middel. Ook zij begon met alle kracht aan mij te trekken. Ondertussen verschoof het kindje naar onderen. Snel kwam de anesthesie in actie. Hij was namelijk geintereseerd aan het meekijken en stond daardoor niet aan het hoofdeinde. Maar al met al hielp dit zeker! De fractuurdelen stonden mooi tegen elkaar aan, pen erin, en het resultaat mag er wezen!

's Avonds samen met Irma over the air strip gelopen. Langs the air strip wonen veel gezinnen.  Wat een beleving! Als blanke ben je daar echt een attractie. Alle kindjes van het hele dorp komen rennend jouw kant op om je maar een boks te kunnen geven. Want ze vinden het oh zo bijzonder dat ze een blanke hebben aangeraakt.  ‘Muzungu!’ (blanke) hoor je ver geroepen worden. Ook vinden ze de foto’s die wij maken van hen ook super leuk. Vooral als je de gemaakte foto’s laat zien. Giegelend kijken ze er naar. Op een gegeven moment toen we aan het teruglopen waren, liepen er nog een stuk of 15 kinderen achter ons. Giegelend stopte ze met lopen als je omkeek. Irma had al in de gaten dat ze iets stiekems aan het doen waren en op een gegeven moment voel ik dat er iemand mijn haar aanraakt. Het gladde haar wat ik heb, hebben de mensen hier natuurlijk niet. Daarom vinden ze mijn haar maar al te interessant.

Vrijdag had Erik 3 patiënten op het programma staan. 3 patiënten met klompvoetjes. Bij alle 3 de ingrepen kon ik gaan assisteren. Nadat de eerste ingreep klaar was, kon ik eventjes snel meelopen met de visite die Mitchell en Jiska liepen. Superleuk en dankbaar vind ik die visites hier.

Ik zag ook een jongen lopen met een gigantische klompvoet. Hij liep zo scheef dat hij geen eelt onder zn voeten had. Dat moet onze laatste patiënt van 13 jaar zijn.

Voordat de visite klaar was, liep ik weer naar de OK toe, en het was precies op tijd! Erik was al bezig met het afdekken van de patiënt en ik kon inwassen. Voelde met net een dokter!

Als laatste gingen we de jongen van 13 jaar doen. Zo’n jongen van 13 jaar heeft al een behoorlijke groei van zijn botten gehad, in tegenstelling tot de kleine kindjes die we aan hun klomvoetjes opereren. Aangezien zijn voet op zo’n gekke manier belast was in de loop der jaren, was ik heel benieuwd hoe dat eruit zou gaan zien. Tijdens de operatie was het resultaat echt super om te zien. We konden zijn voet gewoon in 90 graden ingipsen.

Het verhaal van die patiënt is wel aandoenlijk. Er werd aan hem gevraagd waarom hij nu pas iets aan zijn klompvoet laat doen (normaal gesproken wordt er gezegd, hoe eerder je iets aan je klompvoet laat doen, hoe makkelijker het te behandelen valt). Het bleek dus dat die jongen samen met zijn broer al vroeg wees waren. Met al het geld dat ze samen verdienden, werd er iedere keer iets apart gelegd voor de operatie. Nu was hij al twee keer naar het ziekenhuis gegaan, en twee keer werd hij naar huis gestuurd omdat hij toch net niet genoeg geld had. Dit was zijn derde bezoek aan het ziekenhuis en nu eindelijk kon hij aan zijn probleem geholpen worden.

Toen we met de ferry weer terug gingen naar Mwanza, zagen we de meest mooiste zonsondergang. Doordat de zon een goud randje rondom de wolken vormde en ook boven de zon zelf, ontstond er een soort waas waar een kleurpallet van de regenboog zich in vormde. Zo intens genoten. Ik vond het wel jammer en ook gek om weg te gaan van Sengerema. Eenmaal aangekomen bij Ryan's Bay vond ik het al helemaal gek. Wat een luxe en dit hebben we toch helemaal niet nodig. Afgelopen week hebben we het ook gered zonder stromend warm water, en zonder iemand die je koffers tilt. Al snel veranderde deze gedachten in dat het toch wel lekker was om die luxe te hebben. Al lijkt de luxe van het hotel nu vele malen groter dan de eerste keer dat we er waren.

Zaterdag is de ene helft van de groep naar een ziekenhuis in de buurt gegaan om daar te kijken naar de ontwikkelingen die dat ziekenhuis al heeft gemaakt. Yerko, Jiska en ik gingen naar het huis van een medewerker bij Ryan's Bay. Een half jaar geleden liet hij aan Erik en Jiska zijn dochtertje zien met grote X-beentjes. Het dochtertje kon niet lopen en werd overal naartoe gedragen. In diezelfde week heeft Erik het meisje aan rechte beentjes geholpen d.m.v. een operatie. Afgelopen week kwam de medewerker weer naar hun toe om met trots te laten zien dat zijn dochtertje gewoon weer kan lopen. En belangrijker nog, gewoon weer kan meespelen met haar broertjes en zusjes. De medewerker nodigde hen uit om bij hem thuis een kijkje te nemen naar hun dochtertje.
Zo zijn we gisteren dus naar dat gezin gegaan. Op de heenweg eerst gestopt bij het huis van de chauffeur. Hij is namelijk heel trots op zijn huis en laat dat graag aan ons zien. Luxe was het zeker. Grote voortuin waar zelf het eten in wordt verbouwd. Binnen een stenen vloer en verschillende kamertjes als keuken, badkamer, slaapkamers. In de woonkamer stond de kleuren-tv hard aan. De chauffeur had 1 zoontje. Al snel liep het zoontje naar de tv toe om te zappen naar een zender met muziek. Even een dansje in de woonkamer!
De vader vertelde dat zijn zoontje meerdere operaties had gehad. Hij is namelijk geboren met een hartafwijking en ook had het jongentje geen anus. Nu was het jongetje weer blij aan met meedansen met de muziek. Wel was hij een beetje bang voor ons als blanken. Het jongetje was vanaf zijn geboorte al niet gewend om een anus te hebben, maar alles via zijn stoma te doen. Nadat hij geopereerd werd door een blanke, had hij ineens een gat in zijn billen! Enge blanke mensen maken een gat in mijn billen.

Na een stevige rit waarbij er flinke gaten in de onverharde weg zaten, kwamen we door de rijstvelden heen bij het huisje van het gezin uit. Met dat we uitstapten, begon een van de 11 kinderen al te huilen. Enge blanken! Het zou zomaar kunnen, dat die kinderen nog nooit een blanke hebben gezien. Ook vonden ze Yerko met zijn grote camera eng. Op het terrein van het huisje was een waterput aanwezig. Ook verschillende plantjes die zorgden voor het eten van het gezin. Ook stond er een klein winkeltje met zelf verbouwde groenten en fruit, maar ook stiften, snoepjes, balletjes etc.

Het huisje zelf was ook vrij luxe, er waren wel leidingen aangesloten voor elektra en water, alleen werkte het nog niet. In de keuken zag je een open vuurtje met een pan erop.

Met trots liet het meisje met de rechte beentjes haar slaapkamertje zien. Zonder moeite kwam ze via het trapje op het bovenste bed van het stapelbed. Terwijl ze dit liet zien stonden achter ons 10 andere kinderkopjes geïnteresseerd naar ons te kijken.

Eenmaal weer buiten lieten ze zien hoe alle kindjes, waaronder het meisje met de rechte beentjes, trots van een muurtje af sprongen, hoe ze konden touwtje springen en hoe ze konden rennen. Langzaam werden de kindjes minder bang voor ons.

Yerko en Jiska gingen samen met het meisje en haar ouders naar binnen om een interview af te nemen. Ik ging buiten met de andere 10 kindjes spelen.
Ik kreeg een brok in mijn keel op het moment dat ik hoorde dat bij de interview werd gezegd dat het meisje voor de operatie nogal gepest werd. Ze was anders en kon niet meespelen. Zo werd zo ook vooral binnen gehouden. De operatie had het mogelijk gemaakt dat ze gewoon weer 1 van de groep was. Gewoon weer naar school zou kunnen gaan. Prachtig om te zien wat voor een relatief kleine ingreep het leven van zo'n kindje kan veranderen. En ook om te zien hoe dankbaar die ouders zijn.

Na de lunch gingen Irma, Mitchell en ik nog naar de markt toe. Heb er zoveel goede verhalen over gehoord, dat wilde ik niet missen! Eenmaal op de markt waren de geuren, de kleuren, de hoeveelheid mensen en de hoeveelheid gevraagde aandacht zeer intens. De ene keer rook je een zweetlucht die dan weer snel overging in de sterke geur van de kruiden. De markt had als het ware hoofdstraten waar het al druk en smal was, maar je kon ook een 'overdekt winkeltje' in via een zijstraatje waar het nog smaller was. Overal waren dingen uitgestald en opgeslagen. Stapje voor stapje kon je je er doorheen bewegen. Je kunt je voorstellen dat ik, eenmaal weer bij Ryan's Bay  aangekomen, genoot van de rust om me heen. Deze oma komt hier voor haar rust! :).