Irma: Kleur bekennen

Na de blog van Bart over geuren en geluid gister kan ik natuurlijk niet achter blijven om het onderwerp kleuren te benoemen.

Het moment dat je in Tanzania het vliegtuig uitstapt zijn de kleuren direct een eyecatcher. De Tanzanianen hebben een diep donker bruine huidskleur, ze zijn vaak vrolijk en als ze lachen zie je met regelmaat een brede rij spierwitte tanden, opmerkelijk staan de tanden hier vaak recht en beugels zie je hier niet. Het gebit is niet bij iedereen zo mooi, vooral bij de ouderen ontbreken diverse of alle elementen. Tandartsbezoek behoort niet tot de gangbare orde van de dag.

De vrouwen dragen hier veelal een kitenge, dit is een doek met verschillende Afrikaanse patronen in allerlei kleuren, prachtig gezicht. De kitenges worden voor veel doeleinden gebruikt, als kleding maar ook als laken, doek, gordijnen, kussenslopen etc. Kleuren die je hier veel ziet zijn, oranje, bruin, geel, blauw en groen. Als een moeder bevalt wordt het kind in dezelfde kitenge gewikkeld die de moeder draagt, zodat de kitenge aangeeft wie de moeder is omdat moeder 2 dezelfde kitenges heeft, 1 voor haar pasgeboren kind en 1 voor haar zelf. Het is een prachtig gezicht deze kleuren in de omgeving van de zon, de donkere huidskleur, en het prille leven van deze baby’s en hun moeders.

Onder andere tijdens de anesthesie is de huidskleur iets wat je normaal meeneemt in je klinische blik. Bij een donkere huidskleur wordt dit toch een stuk lastiger om te beoordelen of in te schatten. Indien iemand bijvoorbeeld bloedarmoede heeft (te weinig rode bloedcellen), is dat bij donkere mensen moeilijker te zien, je moet dan aan de binnenkant van het ooglid kijken of naar de tong. Ik kan je zeggen dat je daar toch een geoefend oog voor moet hebben om hier iets zinnigs over te kunnen zeggen. Malaria komt hier veel voor waardoor je veel vaker een laag bloedgehalte ziet. Ook bij diverse (onder andere ook chronische) ziekten wordt er regelmatig een laag bloedgehalte gemeten. Patiënten die een grote operatie moeten ondergaan moeten zorgen dat een familielid eerst een zak bloed doneert anders komen ze niet in aanmerking voor een operatie. Op deze wijze wordt ook de bloedvoorraad van het ziekenhuis, de bloedbank, bewaakt.

Afgelopen week was er een spoedje binnengekomen, een man die met een mes in zijn keel had gesneden om zichzelf van het leven te beroven. De man kwam in het ziekenhuis en zijn keel lag letterlijk open, begrijpelijk dat dit akelig klinkt maar anatomisch was dit een mooi gezicht. Je zag de pharynxbogen, huig en epiglottis, alleen dus vanuit een andere hoek dan als je via de mond kijkt (dat zie je vooral goed als je intubeert (beademingsbuisje via de mond naar de luchtpijp plaatsen). De snee in de hals zat net onder het tongbeen waardoor luchtpijp, stembanden en slokdarm gespaard zijn gebleven, de man kon ook goed ademhalen al kwam de lucht niet door zijn mond of neus maar via de snee in zijn keel. De snee moest gehecht worden waarvoor de patiënt in slaap gemaakt moest worden, de intubatie was zoals ingeschat lastig (wakkere intubatie kennen ze hier niet). Ondanks een zeer ervaren medewerker van de anesthesie hier in Sengerema zat de beademingsbuis eerst in de slokdarm waardoor de saturatie (zuurstofgehalte) zakte naar zeer laag. In Nederland hoor je het piepje dalen en zie je dat de patiënt te weinig zuurstof in het bloed heeft waardoor patiënten blauw aanlopen. Het piepje stond niet aan (zetten ze hier vaak niet aan) en bij hun huidskleur kun je het blauw aanlopen niet zien. Dit is een moment dat je het zweet tussen je bilnaad hebt zitten, de omgeving en afleiding is hier op dat moment een belangrijke factor in. Er was geen afleiding door het piepje, je kon de hypoxie niet aflezen aan de patiënt en Fimbo (anesthesie) bleef erg rustig. Samen hebben we de tube goed gepositioneerd en kon het zuurstofgehalte weer gemeten worden en steeg dit gelukkig weer snel. Dit is een van de momenten dat ik moet zeggen, in dit geval ook beter dat we door de donkere huidskleur niet afgeleid werden! Patiënt ligt nu op de mannenafdeling, kan normaal praten en slikken. Reden waarom de man deze actie heeft ondernomen is voor ons onbekend, ze praten er hier ook niet zo makkelijk over. Zijn kleinzoon zat bij hem en we hebben begrepen dat het z’n 80ste verjaardag was. Sneu, hopelijk kan de man z’n leven weer oppakken, daar kunnen wij hier verder niet behulpzaam in zijn.

‘S morgens als we naar het ziekenhuis lopen, lopen we over een pad met veel groen om ons heen, heerlijk om de ochtend zo te beginnen. Je wordt er blij van en het geeft direct energie. Bomen met vrolijke bloemen, planten met prachtige kleuren, vogels die fluiten of andere geluiden maken. Wel is het uitkijken geblazen voor de mieren, Siafu zoals ze heten. Als je deze Siafu verstoort door hun pad te kruizen weet je zeker dat je 1 minuut later de mieren over je benen voelt kriebelen en bijten. ‘S avonds na het werk is het genieten van een prachtige zonsondergang. Morgen nog 1 dag naar het ziekenhuis lopen over deze heerlijke pad en dan zit deze uitzending er al weer op. Het waren weer 2 enerverende en bijzondere weken. Ik voel me bevoorrecht om hier te mogen zijn en met het team hier op deze wijze te functioneren. We hebben vele bijzondere casuïstieken meegemaakt, en hopelijk veel mensen een beetje extra levensgeluk kunnen geven. Naast het werk hebben we ook een fijne plek om aan het eind van de dag samen te zijn. Cecilia, die het huishouden, de schone was en de keuken bestiert, heeft dan telkens weer heerlijk gekookt. De avond brengen we vaak gezamenlijk door, casuïstieken passeren de revue, ervaringen worden uitgewisseld en je leert elkaar toch ook best goed kennen. Bijzonder zo een groep mensen bij elkaar, met hetzelfde doel, voelt echt als een eenheid. 

In Mwanza hopelijk nog even tijd om nog een kitenge te scoren voor ons zelf en gezellig gezamenlijk afsluiten. Morgen nog 1 dag maar Sengerema, alvast weer tot de volgende keer.