Irma: Anesthesie in Sengerema

Het is nu zondag 21 april, 1ste Paasdag. Wij zitten/liggen nu relaxed te genieten in Mwanza, Tanzania, van de temperatuur, de rust en prachtige omgeving waar we op moment verblijven. Het is een groot contrast met Sengerema waar we afgelopen week waren en aankomende week weer zullen zijn.  Even weg van de bedrijvigheid rondom het ziekenhuis, dat is toch wel fijn want uiteindelijk wordt je helemaal opgezogen door het gebeuren en is het anders lastig hier even afstand van te doen om te ontspannen.

In Sengerema Hospital gebeurt er nogal het een en ander, gepland maar zoals bij geneeskunde hoort ook onverwacht. Ik help mee de anesthesie te verzorgen en probeer een oogje te houden op de patiënten na de ingreep, want een uitslaapkamer is er eigenlijk niet. 

Heel de anesthesie is toch ook wel een bijzonder gebeuren hier, het is anders maar voor hier werkt het met de middelen en materialen die er zijn eigenlijk best prima. Ik zal jullie even een stukje meenemen in de anesthesie in Sengerema Hospital.

Er zijn sinds kort 2 nieuwe anesthesietoestellen (door vrienden van Sengerema en Simba gedoneerd) die goed functioneren, er zit een steen (kristal) in het toestel waardoor buitenlucht omgezet wordt tot zuurstof, eigenlijk is dit een waanzinnig goede (en goedkope) methode om hoge concentratie O2 (tot ongeveer 97%) te kunnen geven. De bewakingsmonitor om ECG, saturatie en bloeddruk te meten functioneert ook goed, zowel het beademingstoestel als de patiëntenmonitor zijn vernieuwd, dit in tegenstelling tot vorige keer dat ik hier was, dus dat is echt wel een enorme vooruitgang voor kwaliteit en veiligheid. 

ECG zijn ze nog niet echt gewend en wordt nauwelijks aangesloten maar ik moet eerlijk zeggen voor mij wel fijn, voelt wel iets comfortabeler :). Uitademings CO2 is in Nederland een vereiste maar dat wordt hier niet gemeten (mogelijkheden zijn er ook niet), dus klinische blik in combinatie met overige monitoring is onontbeerlijk. Wat medicatie betreft wordt gebruik gemaakt van middelen die we in Nederland niet of bijna niet meer gebruiken. Voor de medici onder ons: patiënten worden in slaap gemaakt met Penthotal of Ketamine (niet de esketamine zoals wij die kennen maar de andere variant hiervan, deze Ketamine is goedkoper en de esketamine is hier ook niet verkrijgbaar, Ketamine is minder sterk en heeft heftigere bijwerkingen zoals de hallucinaties. Je ziet patiënten dan ook soms na de operatie echt hallucineren of trippen, vreemde gewaarwording, maar zoals men hier zegt hoort dit erbij en wordt dat hier volledig geaccepteerd. Eventueel is er wel valium om het te onderdrukken maar dan moet het wel heel heftig zijn wil dit toegediend worden). Suxamethonium als spierverslapper gebruiken we hier voor de intubatie en als onderhoud wordt er narcosedamp gegeven, dit betreft hier  Halothaan, wat in Nederland al lang is vervangen door andersoortige narcose dampen. Een bloeddrukdaling blijft lastig op te vangen, je kunt een extra zakje vocht geven of indien nodig bloed (wat de familie tevoren moet hebben gedoneerd, anders gaat een electieve operatie met kans op bloedverlies niet door). De operatietafel in trendelenburg zetten (hoofd naar beneden) gaat niet (functioneert niet meer), eventueel een adrenaline drip (adrenaline in infuuszak en langzaam laten druppelen) maar dat is in onze westerse ideeën ook niet ideaal om een bloeddrukdaling op te vangen, maar goed, dit is wat er is en het functioneert.

Opiaten, pijnstilling is er wel, ze hebben pethidine maar op moment niet leverbaar, een alternatief is er niet.

Beademingsbuisjes en mayotubes worden in plaats van weggegooid hergebruikt, ze worden schoongemaakt en gedesinfecteerd totdat ze niet meer bruikbaar zijn.

Patiënten worden na de ingreep en anesthesie op een brancard zonder hekjes in de gang geplaatst met een familielid erbij. Bij twijfel wordt er nog even een een saturatiemeter aan de vinger geplaatst om hartfrequentie en zuurstofgehalte in het bloed te meten. Na een half uurtje gaan de patiënten naar de verpleegafdeling. We proberen te zorgen dat de patiënten pijnstilling van ons hebben mee krijgen voor na de operatie. Je kunt wel een recept voorschrijven maar deze moeten ze dan zelf of een familielid bij de apotheek halen en bekostigen en dat laatste is vaak een lastig item. Het voelt dan voor ons wel prettig dat we ze toch iets van medicatie kunnen geven voor de pijn. Dus ze krijgen een zakje paracetamol en diclofenac en evt nog een sterkere pijnstiller mee. Dan is het nog de kunst om goed uit te leggen hoe ze deze moeten gebruiken door iemand die te taal beheerst en vooral ook om uit te leggen dat een zetpil niet via de mond gaat.

Tijdens een schildklieroperatie is er vanwege de diepte dat de schildklier zat mogelijk een lek ontstaan van het longvlies, er was eerst twijfel maar vanwege de twijfel besloten om toch een thoraxdrain aan te leggen. Tijdens het hechten ontstond er anesthesioligisch toch wel een probleem, de bloeddruk steeg fors en het zuurstofgehalte begon te dalen, nadat de thoraxdrain was geplaatst was dit probleem snel opgelost. Het is trouwens prachtig om te zien hoe innovatief ze hier zijn, een prachtig waterslot hebben ze hier niet, het werd door middel van een slangetje onder water in een infuusflesje met een ontluchtingsnaald geregeld. Anders, maar heel inventief!!

Vanavond zijn we uitgenodigd om te eten bij de lokale DJ en nadien een feestje, morgen weer aan de bak.